Dzieci rozpoczynające naukę w klasie pierwszej szkoły podstawowej najczęściej cieszą się z tego faktu. Są dumne, że dorosły do szkoły. Chwalą się podręcznikami, ćwiczeniami, zeszytami, przyborami szkolnymi. Prezentują przygotowane dla nich przez rodziców miejsce do nauki, nowo zakupiony strój galowy na rozpoczęcie roku szkolnego. Z radością opowiadają o tym, czego będą się uczyć w szkole. Nie myślą o porażkach, wręcz przeciwnie nastawione są na osiąganie sukcesów, pochwały rodziców i nauczyciela, miłe relacje z rówieśnikami. Takie podejście pierwszoklasistów jest ważną podstawą w procesie kształtowania się u uczniów pozytywnej motywacji do nauki. Dlatego istotne jest by rodzice i nauczyciele współuczestniczyli w tej pierwotnej radości dziecka z faktu rozpoczęcia nauki szkolnej oraz wzmacniali ją. Warto pamiętać, by nie straszyć je nauką, obowiązkami, ograniczeniem czasu na zabawę, wymagającym nauczycielem, rywalizacją z rówieśnikami. Dobrze jest zadbać o to, by nie przekazywać dziecku swojego niepokoju, o to czy sobie poradzi z nauką. Istotne jest by dobrze mówić o szkole, nauczycielach, kolegach i koleżankach z klasy, o korzyściach płynących z nauki oraz chwalić nawet najdrobniejsze postępy i sukcesy dziecka.
Każde dziecko niezależnie od swoich indywidualnych zdolności i predyspozycji wymaga na początku nauki szkolnej pomocy ze strony dorosłych w wypracowaniu właściwych nawyków uczenia się. Nauczyciel w szkole wdraża uczniów w rytm zajęć lekcyjnych, uczy norm i zasad, jakie obowiązują w czasie zajęć i przerw, wprowadza dostosowane do wieku metody uczenia się, buduje pozytywne relacje między rówieśnikami w grupie. Rodzice odpowiedzialni są za wypracowanie zasad uczenia się w domu. Ich zadaniem jest zadbanie o odpowiednie miejsce do nauki, o w miarę stały czas na odrabianie zadań i wykonywanie ćwiczeń zaleconych przez nauczyciela. Musimy pamiętać, że do efektywnej pracy umysłowej dziecko musi mieć zaspokojone podstawowe potrzeby biologiczne i psychiczne, takie jak: odpowiednia ilość snu, właściwe odżywienie, bezpieczna, spokojna i życzliwa atmosfera panująca w środowisku rodzinnym, czas na odpoczynek i zabawę. Obarczanie pierwszoklasisty nadmierną ilością zajęć dodatkowych na początku nauki szkolnej nie jest wskazane. Dziecko potrzebuje czasu na przyzwyczajenie się do nowej sytuacji szkolnej i obowiązków z tym związanych.
Zasady, które warto wdrożyć z dzieckiem w domu:
*Ustal z dzieckiem miejsce i czas na codzienne uczenie się – zadbaj o spokój w tym czasie i miejsce, w którym dziecku będzie się najłatwiej skupić.
*Wspólnie przeglądnijcie zeszyty, ćwiczenia, podręczniki i ustalcie, jakie zadania są do wykonania – to jednocześnie jest okazja do rozmowy o tym, co dzisiaj było w szkole, co się dziecku podobało, co było trudne. To okazja do odreagowanie emocji, które towarzyszyły dziecku w czasie zajęć. Okazanie zainteresowania tym, co opowiada dziecko jest dobrym punktem wyjścia do rozpoczęcia nauki.
*Daj dziecku wybór od czego chce rozpocząć naukę – spontanicznie wybierze to, co dla niego jest łatwe, co lubi robić i będzie to w stanie wykonać dobrze oraz samodzielnie. Wykonanie takiego zadania na początku będzie rozgrzewką pozytywnie motywującą do dalszej pracy. W drugiej kolejności zaproponuj wykonanie zadania, które może być dla dziecka trudniejsze lub bardziej pracochłonne. Na jego wykonanie potrzebna jest energia oraz czas, gdy dziecko nie jest jeszcze zmęczone. W tej części nauki dziecko będzie prawdopodobnie potrzebowało najwięcej naszego wsparcia i pomocy. Na koniec zostawiamy znowu takie zadanie, które będzie dla dziecka łatwe i krótkie. W trakcie nauki domowej potrzebne są krótkie przerwy oraz częste pochwały. Nauka nie może trwać zbyt długo. Siedmiolatek może pracować efektywnie 30-60 minut.
*Bądź do dyspozycji dziecka, ale nie siedź obok niego cały czas – taka postawa będzie bardziej przypominała sytuacje z lekcji w szkole, gdy nauczyciel jest do dyspozycji wielu uczniów, a nie tylko twojego dziecka.
*Tłumacz, odpowiadaj na pytania, naprowadzaj, zademonstruj przykład, poćwicz, gdy coś jest dla dziecka trudne, wspólnie poszukajcie odpowiedzi czy rozwiązania – nie dawaj gotowych rozwiązań, odpowiedzi, nie wyręczaj dziecka, nie wykonuj zadań za nie.
*Systematycznie ćwiczcie i utrwalajcie to, czego dziecko nauczyło się w szkole – krótkie ale systematyczne ćwiczenia czynią mistrza.
*Często chwal – za najdrobniejsze postępy, za wysiłek włożony w naukę, za aktywność i zainteresowanie, za samodzielność. Nic tak dobrze nie motywuje jak pochwała.
*Rozwijaj zdolności, zainteresowania, pasje dziecka, jego ciekawość poznawczą – zainteresuj je książkami i zdobywaniem wiedzy, czytajcie razem, organizuj czas i zabawy, które stymulują i rozwijają dziecko.
Drodzy rodzice czas poświęcony dziecku, gdy rozpoczyna ono naukę w szkole i wypracowanie z nim dobrych nawyków uczenia się szybko przyniesie zauważalne efekty. To inwestycja na całą edukacyjną przyszłość dziecka.
Elżbieta Wzorek – psycholog