Jednym z najważniejszych obszarów rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym jest rozwój społeczny i emocjonalny. Między drugim a szóstym rokiem życia dziecko zaczyna rozpoznawać stany emocjonalne własne i innych osób oraz zdobywa umiejętności w regulacji ekspresji emocji. Dziecko coraz częściej mówi o emocjach i zauważa przyczyny zewnętrzne wywołujące emocje u innych osób. Te umiejętności wpływają znacząco na jakość relacji społecznych z rówieśnikami i opiekunami. Dzięki temu, że dziecko rozumie, co czuje druga osoba, potrafi przewidzieć jego zachowanie i dostosować własne zachowanie do odpowiedniej sytuacji, tak aby sprzyjało pogłębianiu relacji społecznych, np. przytulenie, gdy koleżanka jest smutna. W wieku przedszkolnym dziecko zaczyna odczuwać, oprócz emocji podstawowych, także dumę, wstyd, winę, zazdrość i zakłopotanie.
Okres przedszkolny to także etap intensywnego rozwoju w obszarze społecznym. Dzieci uczą się funkcjonować w grupie społecznej, jaką jest grupa przedszkolna. Poznają zasady panujące w grupie i uczą się do nich dostosowywać. Poznają także role społeczne i cechy je charakteryzujące, identyfikując się z niektórymi rolami np. córki, syna, przedszkolaka, a inne testując podczas zabawy np. w dom, w przedszkole, w sklep. Okres przedszkolny to także etap zawierania pierwszych przyjaźni, a także nauki rozwiązywania konfliktów oraz pierwszych zachowań prospołecznych tj. empatia, współdziałanie, udzielanie pomocy.
Wspieranie rozwoju emocjonalnego i społecznego dziecka jest bardzo istotna dla przyszłości każdego malucha. Dziecko, które lepiej rozumie innych, potrafi kontrolować swoje emocje i dostosować się do reguł panujących w otoczeniu społecznym jest bardziej stabilne emocjonalnie, bardziej ciekawe świata, chętniej angażuje się w naukę nowych umiejętności i częściej osiąga sukcesy edukacyjne, także w przyszłości. Jeśli nauczymy nasze dziecko już od najmłodszych lat jak radzić sobie z negatywnymi emocjami, rozwiązywać konflikty oraz zadbamy o ćwiczenie przez dziecko umiejętności nawiązywania i podtrzymywania relacji społecznych , wpłynie to pozytywnie na jego relacje społeczne w przyszłości oraz samodzielność i zaradność życiową.
Jakich umiejętności w tym obszarze warto uczyć dzieci przedszkolne?
– rozpoznawanie stanów emocjonalnych innych osób na rysunku na postawie mimiki twarzy,
– rozpoznawanie własnych stanów emocjonalnych,
-znajomość przyczyn występowania u dziecka określonego stanu emocjonalnego np. dostanie prezentu powoduje radość,
-znajomość prostych sposobów jak można poradzić sobie ze złością, smutkiem, strachem,
-znajomość reguł obowiązujących w przedszkolu, w domu i dostosowywanie się do nich,
-rozumienie reguł społecznych obowiązujących w sklepie, kościele, u lekarza,
-zdolność do empatii i współczucia, udzielania pomocy
-umiejętność współpracy,
W zakładce Do pobrania/Materiały psychologów zostały zamieszczone przykłady ćwiczeń rozwijające kompetencje społeczno-emocjonalne dla dzieci przedszkolnych.
Agnieszka Strzesak, psycholog