Uczenie się to ogromny wysiłek psychiczny i fizyczny dla większości dzieci, bez względu na wiek i etap nauki szkolnej. Wpływ rodziców na postawę dziecka wobec obowiązków szkolnych nie jest stały, zmienia się wraz z jego większą samodzielnością i potrzebą autonomii. Generalnie im młodsze dziecko, tym bardziej my, dorośli możemy wyegzekwować od niego odrobienie zadań domowych, czytanie lektury, uczestniczenie w dodatkowych zajęciach szkolnych i innych, rozwijających zainteresowania, uzdolnienia czy sprawność fizyczną. Często stosowane przez rodziców i opiekunów sposoby motywowania do nauki okazują się być skuteczne przez pewien czas, ale czy rzeczywiście dają trwały efekt?
Rola środowiska rodzinnego i postawa rodziców w kształtowaniu motywacji jest nie do przecenienia, bez względu na obszar, którego dotyczy. Motywacja, to chęć działania ukierunkowana na osiągnięcie konkretnego celu.
Jak wzbudzać i rozwijać motywację szkolną u swojego dziecka?
- zadbaj o warunki, w jakich dziecko ma się uczyć (własne biurko, dobre oświetlenie, eliminowanie hałasu, np. głośne zachowanie rodzeństwa, głośne rozmowy domowników, które przeszkadzają w skupieniu się),
- zaspakajaj u dziecka potrzebę bezpieczeństwa, spokoju i bezwarunkowej miłości (mów, że je kochasz, krytykuj konkretne zachowania),
- nie porównuj dziecka do rodzeństwa, ale do jego wcześniejszego poziomu wiedzy i umiejętności,
- okaż zainteresowanie tym, czego się uczy z danego przedmiotu, pokaż praktyczną stronę nabywanej wiedzy (do czego może się przydać w codziennym życiu, odwołuj się do własnych doświadczeń),
- wspieraj, pomagaj, ale nie wyręczaj, gdy wiesz, że potrafi zrobić zadanie samodzielnie,
- okaż szacunek dla starań dziecka, nie koncentruj się tylko na efektach jego pracy,
- zwracaj uwagę na to, co dziecko zrobiło dobrze, nagradzaj pochwałą i uznaniem,
- nie pozwól, by pod wpływem trudności czy niepowodzeń dziecko źle mówiło o sobie, przekieruj jego myśli na wcześniejsze sytuacje czy czynności, w których osiągnęło powodzenie,
- rozwijaj w dziecku poczucie własnej wartości, określaj cechy i umiejętności, z których może być dumne,
- stawiaj wymagania adekwatne do możliwości dziecka, aby nauka nie wywoływała lęku lub agresji.
Dziecko uczy się poprzez naśladowanie, zatem, czym skorupka za młodu nasiąknie…
Jeżeli dla rodziców nauka ma znaczenie i jest wartością, dziecko to dostrzeże.
Jeżeli rodzice spełniają się zawodowo i hobbystycznie, a u dziecka rozwijają zainteresowania i talenty, ono to doceni.
Jeżeli rodzice kochają swoje dziecko rozsądnie stawiając granice, ucząc konsekwencji i wzmacniając w nim to, co dobre, dziecko łatwiej przyswoi to, czego się od niego wymaga.
Opracowała: Iwona Mielec, psycholog