„Zabawa jest jedną z ludzkich form aktywności stanowiącą cenną działalność we wszystkich okresach życia człowieka, zaspokaja jego wielorakie potrzeby takie jak: potrzebę fizyczną, psychiczną, duchową i społeczną. Jest to najważniejszy czynnik w rozwoju człowieka niezależnie od jego wieku. Pomaga on rozwijać sprawność myślenia, wzbogaca słownictwo, poszerza granice fantazji, wyrabia refleks oraz cierpliwość i wytrwałość. Czynnik ten jest sposobem uczenia się siebie i świata jak również stwarza szansę nabycia określonych umiejętności fizycznych, intelektualnych i emocjonalnych. Umożliwia uczenie się różnych ról społecznych i relacji międzyludzkich. Zabawa przyczynia się do bezpośredniego kontaktu jednostki zarówno z otoczeniem oraz stwarza warunki kształtowania postaw społecznych”
Zabawa stanowi fundamentalny element życia każdego dziecka, pełniąc kluczową rolę w jego rozwoju fizycznym, emocjonalnym, społecznym i poznawczym. To nie tylko przyjemność, ale także istotny proces kształtujący różne aspekty zdolności i umiejętności.
Dziecko poprzez zabawę uczy się o świecie i rozwija niezbędne umiejętności do przyszłego życia.
Rozwój fizyczny
Zabawa pełni istotną funkcję w rozwoju fizycznym dzieci. Ruch, który towarzyszy wielu zabawom, pomaga w kształtowaniu koordynacji ruchowej, siły mięśniowej i zdolności motorycznych. Gry na świeżym powietrzu, zabawy ruchowe czy nawet elementy takie jak, bieganie, skakanie np. na trampolinie, zabawy na placu zabaw, jazda na hulajnodze, rowerze, łyżwach, nartach etc. sprzyjają rozwijaniu zdrowego trybu życia i utrzymywaniu dobrej kondycji fizycznej.
Rozwój społeczny
Zabawa to również doskonałe narzędzie do rozwijania umiejętności społecznych u dzieci. W trakcie wspólnej zabawy maluchy uczą się dzielenia zabawkami, nawiązywania relacji z rówieśnikami, rozumienia reguł i akceptacji innych. Wspólne działania kreują podstawy dla przyszłych prawidłowych interakcji społecznych i budowania zdolności współpracy.
Rozwój emocjonalny
Zabawa jest bezcennym źródłem emocji dla dzieci. Poprzez nią dzieci uczą się zarządzania emocjami, wyrażania uczuć i radzenia sobie w sytuacjach stresujących. Kreatywne zabawy, takie jak malowanie czy budowanie z klocków, pozwalają dzieciom wyrażać siebie i rozwijać swoją wyobraźnię. Gry zespołowe uczą zdrowej rywalizacji, stopniowo uczą radzenia sobie z porażką, z niepowodzeniem.
Rozwój poznawczy
Zabawa ma również istotny wpływ na rozwój kognitywny dzieci. Gry planszowe, puzzle, układanki czy kreatywne eksperymenty plastyczne wspierają rozwój myślenia abstrakcyjnego, logicznego i rozwijają zdolności poznawcze, uczą myślenia arytmetycznego, przyczynowo-skutkowego. Dzieci uczą się rozwiązywania problemów, planowania oraz rozwijają swoją zdolność koncentracji uwagi.
Pamiętajmy, że zabawa w życiu dziecka nie jest jedynie formą rozrywki, lecz kluczowym narzędziem do wszechstronnego, całościowego rozwoju. Poprzez różnorodne formy zabawy dzieci zdobywają umiejętności niezbędne do funkcjonowania w społeczeństwie, kształtują swoją tożsamość i budują solidne fundamenty dla przyszłego życia, uczą radzić sobie z emocjami. Dlatego ważne jest, abyśmy jako rodzice i opiekunowie nie bagatelizowali roli zabawy, lecz aktywnie uczestniczyli w wspieraniu i kierowaniu procesem rozwoju poprzez kreatywne i edukacyjne formy zabawy do czego zachęcamy.
Poniżej literatura z konkretnymi propozycjami zabaw, które można wykorzystać do codziennej zabawy z dzieckiem w różnym wieku, począwszy od pierwszych miesięcy.
Opracowanie: mgr Monika Sęk, psycholog-pedagog
Literatura:
W co się bawić z dzieckiem, Marta Bogdanowicz, wyd. Harmonia
Księga zabaw dla niemowlaków i maluchów . Dla dzieci w wieku od 0-3 lat, Kathy Charner, Maureen Murphy, Chrlie Clark, wyd. Harmonia;
Gry i zabawy z maluchami, Jackie Silberg, Media Rodzina;
365 zabaw dla Ciebie i Twojego dziecka. Od 1 roku do 3 lat, Nancy Wilson Hall, MULTICO Oficyna Wydawnicza.