Istotne warunki i przebieg rozmowy.
- Odpowiednie miejsce, czas i klimat rozmowy z dzieckiem (zamknięte pomieszczenie, przyjazne dla dziecka, gdzie nikt nie będzie przeszkadzał; ważne, by dziecko miało tyle czasu ile dziecko potrzebuje by powiedzieć o swoim problemie; należy zadbać o stworzenie przyjaznej atmosfery, mówić językiem dostosowanym do wieku dziecka)..
- Jeśli dziecko samo wybrało cię na osobę, której powie o swoim problemie to znaczy, że ci ufa i wierzy, że możesz mu pomóc – to zobowiązuje do wysłuchania i wsparcia go, nawet wtedy gdy nie czujesz się do tego kompetentny (jeśli tego nie zrobisz dziecko może przez długi czas nie powiedzieć o problemie nikomu).
- Jeśli to ty inicjujesz rozmowę musisz zadbać o zaufanie dziecka– powiedzieć mu kim jesteś, dlaczego chcesz z nim porozmawiać i w czym możesz mu pomóc. Dobrze wtedy na początku poprosić by dziecko powiedziało jak się nazywa, ile ma lat, co lubi robić, czym się interesuje, co lubi oglądać, itp. (neutralny początek rozmowy).
- Celem rozmowy z dzieckiem nie jest tylko zebranie informacji o trudnych dla niego wydarzeniach, ale również udzielenie mu wsparcia emocjonalnego –kontroluj swoje emocje, by one nie przytłoczyły i nie przestraszyły czy nie zablokowały dziecka, możesz je przytulić gdy płacze, spróbować nazwać uczucia, których w danym momencie doświadcza.
- Rozmawiając z dzieckiem nie musisz prowadzić śledztwa; nie dopytuj nadmiernie o szczegóły – to zadanie prokuratury, pozwól by dziecko mówiło tyle ile potrafi.
- Nie obiecuj dziecku, że zatrzymasz rozmowę w tajemnicy – bo to zamknie ci drogę do podjęcia interwencji.
- Gdy dziecko ujawniło, że było krzywdzone zapewnij je, że nie jest winne temu, co się stało; koniecznie powiedz, że mu wierzysz, że to dobrze że o tym powiedziało tobie; poinformuj je co dalej będzie się działo.
- Zakończenie rozmowy z dzieckiem. Dobrze jest zakończyć rozmowę na jakiś neutralny temat nie związany z przemocą (co ma jeszcze dziś w planie zajęć, na co ma teraz ochotę, czy zaproponować zabawę w wypadku młodszych dzieci).
WAŻNE ! Po trudnej rozmowie z dzieckiem ty również nie powinieneś zostać sam!
Rozmowa z rodzicem lub opiekunem dziecka krzywdzonego.
- Spotkanie z rodzicem powinno przebiegać w warunkach sprzyjających szczerej rozmowie (osobne pomieszczenie, bez obecności osób trzecich), osoba prowadząca rozmową musi być do niej przygotowana, posługiwać się prostym i zrozumiałym językiem.
- Osoba rozmawiająca z rodzicem nie może go krytykować, oskarżać i oceniać; krytyka i ocena rodzica wpłynie niekorzystnie na współpracę w procesie pomocy dziecku. Należy starać się wzbudzić empatię u sprawcy. Rodzic powinien usłyszeć, że ma ogromny wpływ na to jak dziecko poradzi sobie z trudnymi dla niego doświadczeniami przemocy i jak rodzic może mu w tym konkretnie pomóc.
- Uwzględnienie w rozmowie obaw i lęków rodzica związanych z ujawnioną sytuacją; informacja o krzywdzeniu dziecka przez jednego z rodziców powoduje destabilizację rodziny i uruchamia mechanizmy obronne (niedowierzanie, zaprzeczanie, racjonalizacja), uruchamia też trudne emocje (gniew, złość czy ambiwalencję uczuć do współmałżonka czy do dziecka), pojawia się zagrożenie rozpadu rodziny, lęk (jak ja sobie poradzę z tym sam?, skąd wezmę środki do życia?),
- Jeżeli widzisz szansę na podjęcie współpracy z rodzicem poinformuj go jakie są dalsze procedury postępowania w takich sytuacjach:
- Poinformuj o pomocy psychologicznej i socjalnej dla dziecka
i rodziny a także możliwości terapii dla sprawcy przemocy; - Powiedz o konieczności poinformowania przez rodzica prokuratury
i zwrócenia się o pomoc do sądu rodzinnego; - Podpowiedz o ewentualnej pomocy medycznej dla dziecka;
- Podpowiedz mu jak rozmawiać z dzieckiem na temat krzywdzenia.
- Jeżeli rodzic odmawia współpracy i jesteś przekonany, że nie będzie chronił dziecka poinformuj o tym jakie podejmiesz działania.
- Powiedz o: powiadomieniu prokuratury i sądu rodzinnego o niepokojącej sytuacji dziecka, założeniu Niebieskiej Karty; zgłoszeniu do MOPS o wgląd w sytuację rodziny;
- Pamiętaj twoim obowiązkiem jest zgłosić swoje podejrzenia – to prokuratura je rozstrzygnie, najgorzej jest nic nie robić!
Opracowanie:
Bernadetta Kogut, psycholog
Elżbieta Wzorek, psycholog
Monika Sęk, psycholog-pedagog