W bieżącym tygodniu 10 października 2022 r. przypadał Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego.
Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego ustanowiony został w 1992 przez Światową Federację Zdrowia Psychicznego (World Federation for Mental Health, działająca od 1948) z inicjatywy sekretarza generalnego organizacji Richarda Huntera.
Początkowo Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego nie miał określonego charakteru. Za generalne cele przyjęto upowszechnienie polityki zdrowia psychicznego oraz edukację społeczną w zakresie profilaktyki zaburzeń emocjonalnych i psychicznych. Według Światowej Organizacji Zdrowia zaburzenia psychiczne stają się jednym z głównych problemów zdrowotnych, powodujących niesprawność życiową ludzi. Wzrost ryzyka zachorowań jest nierozerwalnie związany z rozwojem cywilizacyjnym, dynamicznym tempem życia, przewlekłym stresem
i długotrwałym brakiem wypoczynku. Taki tryb życia skutkuje pojawianiem się nerwic i innych zaburzeń lękowych, depresji oraz psychoz. Zaburzenia psychiczne wpływają na pogorszenie funkcjonowania w pracy, zagrażają rodzinie, wielokrotnie są przyczyną samobójstw.
Obecnie WHO szacuje, że zaburzenia psychiczne dotyczą już co piątej osoby na świecie.
Już od najmłodszych lat musisz dbać o zdrowie psychiczne swoje i swoich dzieci.
Proponujemy kilka wskazówek jak zadbać o zdrowie psychiczne naszych dzieci i zapobiegać przyszłym problemom emocjonalnym, a tym samym chronić przed zaburzeniami.
RODZICU:
Od najmłodszych lat:
- Ucz swoje dziecko rozpoznawać emocje, zachęcaj je do ich opisywania, okazuj mu akceptację, gdy o nich mówi i zachęcaj do wyrażania uczuć – również tych trudnych (jak lęk, smutek czy złość).
- Ucz swoje dziecko przyjmować i akceptować niepowodzenia, zachęcaj do szukania rozwiązań problemów zamiast unikania ich.
- Zastanów się nad wymaganiami, jakie stawiasz swojemu dziecku – czy są one odpowiednie do jego wieku i możliwości? Nie stawiaj zbyt wygórowanych wymagań.
- Dbaj o „dobry kontakt” ze swoim dzieckiem, okazuj mu zrozumienie – nie wyśmiewaj i nie bagatelizuj problemów, o których Ci opowiada, nawet jeśli wydają Ci się mało istotne lub błahe.
- Miej dla swojego dziecka czas, okazuj mu zainteresowanie nie tylko wtedy, gdy sprawia problemy lub zgłasza dolegliwości, bo możesz je „nauczyć”, że tylko tymi sposobami może uzyskać Twoją uwagę. Koncentruj się zdecydowanie bardziej na zachowaniach pożądanych, na których Ci zależy a nie tych trudnych, które chciałbyś wyeliminować.
Jeśli u Twojego dziecka już obserwujesz zaburzenia emocjonalne:
- Zastanów się, czy w szkole, w grupie rówieśniczej lub środowisku rodzinnymi nie dzieje się coś, co może stresować Twoje dziecko.
– Jeśli tak, to zadbaj o rozwiązanie tych trudności. Niektóre z nich dziecko może rozwiązać samo z Twoim wsparciem i poradą (np. nieporozumienia z rówieśnikami), ale w wielu przypadkach będzie potrzebna Twoja interwencja (np. kontakt z wychowawcą w szkole, zmiana klasy, rozwiązanie konfliktowej sytuacji w rodzinie). - Czy nie okazujesz dziecku szczególnej uwagi i otaczasz je troską głównie wtedy, gdy skarży się na jakieś dolegliwości?
- Czy nie reagujesz nadmiernie w przypadku występowania u siebie lub Twoich bliskich objawów somatycznych;
- Czy nie koncentrujesz się nadmiernie na swoim stanie zdrowia i nie wykazujesz nadmiernej czujności w kierunku sygnałów płynących z ciała?
– Jeśli tak, to zastanów się, w jaki sposób możesz zmienić swoją postawę wobec wymienionych problemów. Nie „nagradzaj” dziecka swoją troską i zainteresowaniem za jego objawy i nie skupiaj się na nich. - Zastanów się, czy w Waszej rodzinie panuje korzystny klimat do opisywania i wyrażania emocji?
- Czy Twoje dziecko, wyrażając swoje emocje, znajduje Twoje zrozumienie i akceptację?
- Czy stawiasz dziecku wymagania odpowiednie do jego możliwości? Czy chwalisz je za sukcesy, podkreślasz jego mocne strony i uczysz je konstruktywnie radzić sobie z przeciwnościami?
- Czy zachęcasz je do rozwijania swoich zainteresowań i budowania satysfakcjonujących relacji rówieśniczych?
- Czy dbasz wystarczająco o ruch na świeżym powietrzu?
Popracuj nad wprowadzeniem takich zmian w funkcjonowaniu Waszej rodziny, aby wymienione postawy i postępowanie były w niej „na porządku dziennym”.
Pamiętaj, aby w żadnym wypadku nie karać dziecka za objawy ani nie wyśmiewać go.
Jeśli masz dużo niepokoju, pomyśl z kim mógłbyś porozmawiać, gdzie poszukać pomocy.
Pamiętaj, że o zdrowie psychiczne musisz dbać od najmłodszych lat.
Nasze zdrowie psychiczne zależy od naszego samopoczucia, a nasze samopoczucie wpływa na samopoczucie naszych dzieci. Przyjrzyjmy się również sobie, np. jakie uczucia żywimy wobec siebie, wobec bliskiego otoczenia i wobec świata. Sprawiajmy, aby nasze myślenie było jak najbardziej pozytywne, nie było skażone strachem i lękiem. Zdrowie psychiczne wymaga pogody ducha, a pogoda ducha zależy od ilości radości, którą mamy w sobie. Natomiast ilość radości zależy od tego, czy potrafimy się cieszyć z tego, co mamy, czy martwimy się tym, co od nas zależy.
Uczmy nasze dzieci otwartości, pogody ducha, tolerancji i ufności. Dbajmy o relacje, otaczajmy się ludźmi życzliwymi, ponieważ w dużej mierze w tym tkwi źródło zdrowia psychicznego i dobrego samopoczucia.
opracowała: mgr Monika Sęk – psycholog-pedagog