Wspieranie rozwoju dzieckaPorażka – wielki smutek czy okazja do rozwoju?

Porażka – wielki smutek czy okazja do rozwoju?

W biegu życia każdy człowiek popełnia mnóstwo błędów i doświadcza wielu porażek. Od najmłodszych lat dzieci, np. ucząc się chodzić, wielokrotnie się potykają i przewracają. Także w późniejszych latach nie jesteśmy w stanie uchronić naszych dzieci przed doświadczaniem błędów. Wiadomo, że doświadczenie porażki niesie ze sobą przykre emocje, jest jednak i druga strona medalu. To właśnie nasz mózg najlepiej uczy się na pomyłkach. Porażka mobilizuje nasz mózg do pracy i wybija z letargu. Zauważenie błędu, przeanalizowanie go, wyciągnięcie wniosków i próba naprawy to najlepsza siłownia dla naszego umysłu, dlatego już od najmłodszych lat powinniśmy pokazywać naszym dzieciom, że doświadczenie porażki może nas wiele nauczyć. Jak to zrobić?

Po pierwsze, pokażmy dziecku, że my także popełniamy błędy i że ucząc się nowych rzeczy też nie zawsze idzie nam wspaniale. Opowiadajmy dzieciom o drobnych błędach, które popełniliśmy np. gotując, zapominając o czymś. Nie bójmy się przyznawać do niepowodzeń. A może warto odważyć się i spróbować czegoś nowego np. jazdy na łyżwach, czy szydełkowania. To właśnie obserwując adaptacyjne zachowanie swoich rodziców dzieci będą miały wzór jak radzić sobie porażką.

Dobrym pomysłem jest również pokazanie dziecku, że sławni naukowcy, pisarze, sportowcy także popełnili całą masę błędów zanim osiągnęli sukces. Znajdź biografię znanej osoby, adekwatnie do wieku i zainteresowań Twojego dziecka, i razem przeanalizujcie jakie błędy popełniała ta osoba.

Zamiast zasypywać dziecko lawiną dobrych rad zadaj mu kilka pytań mobilizujących go do myślenia i szukania rozwiązania tj. Co może Ci pomóc w tym momencie? Co możesz zrobić, aby sobie pomóc? Kogo możesz prosić o wsparcie? Co doradziłbyś swojej koleżance lub koledze, gdyby znaleźli się w podobnej sytuacji?

Jeśli dziecko samodzielnie dojdzie do jakiegoś pomysłu, jak rozwiązać dany problem, nie tylko wyciągnie wnioski z popełnionego błędu, ale również wzmocni to jego poczucie kompetencji i sprawczości.

Zamień słowo „nigdy” na „jeszcze”. Kiedy dziecko jest bardzo zmartwione i mówi np. że nigdy nie nauczy się tabliczki mnożenia to najpierw je wysłuchaj. Daj dziecku powiedzieć to co czuje i co przeżył. Następnie zamień słowo „nigdy” na słowo „jeszcze” Powiedź: Jeszcze nie umiesz tabliczki mnożenia, Jeszcze nie potrafisz jeździć na rowerze itd. Nie tylko dasz dziecku nadzieję, że kiedyś będzie inaczej, ale również dziecko poczuje się zrozumiane. Dopiero później będziecie mogli razem szukać sposobu na rozwiązanie trudności dziecka.

Jak widać, wprowadzając drobne zmiany w codziennej komunikacji z dzieckiem możemy znacząco pomóc mu w radzeniu sobie z porażkami i wzmocnić poczucie jego kompetencji i samodzielności. Poniżej zamieszczam także bajkę, którą można przeczytać wspólnie z dzieckiem i o niej porozmawiać, aby pokazać dziecku, jak ważne są błędy w naszym życiu.

Ćwiczenie

Przypowieść o dzbanie

 Pewna staruszka miała dwa dzbany, w których codziennie nosiła wodę ze studni do swojego domu. Jeden z dzbanów codziennie donosił całą zawartość, nie tracąc po drodze ani kropelki. Drugi miał jednak spore pęknięcie, przez które duża ilość wody wyciekała. Skutek był taki, że donosił on do domu tylko połowę swojej zawartości. Pierwszy dzban był bardzo dumny z siebie, że tak dobrze wywiązuje się ze swojej pracy. Przechwalał się przed kolegą i naśmiewał z jego nieporadności. Drugi dzban był bardzo smutny i rozżalony z tego powodu. Uważał, że do niczego się nie nadaje. Pewnego dnia postanowił podzielić się swoimi przemyśleniami ze staruszką.

-Dlaczego ciągle zabierasz mnie ze sobą do studni? Przecież widzisz, że to nie ma sensu. Przez swoje pęknięcie donoszę tylko połowę wody do domu. Jestem beznadziejny! Trzeba mnie wyrzucić! Słysząc te słowa, staruszka uśmiechnęła się delikatnie i zapytała:

-Czy idąc drogą, zauważyłeś, jak pięknie jest ukwiecona? Ty to sprawiłeś! Woda, która wylewa się z ciebie, spada na ziemię i powoduje, że te kwiaty rozkwitają. Od wielu lat wiem o twojej rysie, ale zamiast cię wyrzucić, postanowiłam wykorzystać to, co ze sobą niesiesz.

 Zadaj dziecku pytania:

Co myślisz o tej historii? Jakie masz refleksje?

Czy błędy zawsze są złe?

Czy pamiętasz sytuację, w której popełniłeś jakiś błąd, a następnie okazało się, że wyszło
z tego coś dobrego?

Jakie wnioski możesz wyciągnąć z tej historii?

 Ćwiczenie z książki: Joanna Steinke-Kalemba, Dodaj mi skrzydeł! Jak rozwijać u dzieci motywację wewnętrzną?

Opracowała: Agnieszka Strzesak, psycholog

Najnowsze

Więcej artykułów