I przyszła jesień… Spacerując po lasach i parkach z łatwością możemy dostrzec „dary” tej niezwykłej pory roku. Z drzew spadają kolorowe liście, pod którymi chowają się jeże, rude wiewiórki zbierają kasztany, żołędzie i orzechy, dzieci w przedszkolach i szkołach przygotowują karmniki dla ptaków, a na grzybobranie warto zabierać kalosze… Niestety, rodzicom jesień nie kojarzy się z przybierającymi piękne barwy krajobrazami, ale głównie z rozpoczynającymi się infekcjami i chorobami, które uniemożliwiają ich pociechom uczestniczenie w zajęciach przedszkolnych, a którym towarzyszy katar utrudniający dzieciom swobodne oddychanie jedynym prawidłowym torem oddechowym, a więc przez nos. Mimo, że wysmarkiwanie noska wydaje się nam prostą czynnością, wiele dzieci nie potrafi prawidłowo jej wykonać. Zalegający długotrwale katar uniemożliwia oddychanie przez nos, co niesie ze sobą wiele przykrych konsekwencji takich jak:
- mniejsze dotlenienie organizmu, a więc senność, zmęczenie, a nawet rozdrażnienie,
- kłopoty ze snem,
- brak apetytu,
- ból głowy oraz okolicy zatok, a nawet ból ucha czy upośledzenie słyszenia,
- stale cieknący katar oraz częste próby wycieranie go podrażniają delikatne okolice nosa i ust,
- utrzymuje się nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka, język zamiast zostać ułożonym na podniebieniu górnym za zębami, leży na dole,
- zaburzony jest rozwój zgryzu ponieważ żuchwa oraz język pozostają w nieprawidłowej pozycji,
- zaburzone jest napięcie mięśniowe, cześć mięśni np. mięsień okrężny warg słabnie natomiast inne mięśnie mogą się nieprawidłowo napinać,
- zaburzona jest kontrola saliwacji, dziecko ma problem z odprowadzaniem śliny,
- zwiększa się ryzyko powstawania próchnicy na zębach ponieważ przez otwarte usta do jamy ustnej przedostaje się więcej bakterii,
- wady wymowy np. sygmatyzm międzyzębowy,
- utrudniony rozwój mowy w konsekwencji zaburzenia słyszenia,
- częste infekcje, oddychając przez usta dziecko wdycha powietrze, które nie zostało wcześniej przefiltrowane i ogrzane przez nos.
JAK NAUCZYĆ DZIECKO WYDMUCHIWAĆ NOS, BY WSPOMÓC JEGO LEPSZE SAMOPOCZUCIE, UŁATWIĆ POWRÓT DO ZDROWIA, A TAKŻE ZAPOBIEC POWYŻSZYM KONSEKWENCJOM?
PROPONUJEMY KILKA ĆWICZEŃ ODDECHOWYCH, KTÓRE NALEŻY WYKONAĆ USTAMI:
Wyjaśnienie mechanizmu oddychania przez usta oraz oddychania przez nos: zamknięcie ust wykonanie kilku powtórzeń wdechu noskiem – wydechu ustami, wykonanie kilku wdechów
i wydechów tylko noskiem, zatkanie jednej dziurki nosa, domknięcie ust i wykonanie kilku wdechów i wydechów przez jedną dziurkę nosa. Warto wtedy pokazać dziecku efekt np. parę powstającą na przyłożonym blisko twarzy lusterku czy ruch piórek, kawałków papieru lub lekkiej chusteczki przy wykonywaniu czynności oddychania.
- Dmuchanie baniek mydlanych,
- Dmuchanie przez słomkę do picia do szklanki z wodą,
- Zdmuchiwanie z dłoni: pianki do kąpieli, kawałeczków papieru, kawałeczków chusteczki, kawałeczków bibuły,
- Dmuchanie na trzymane na wysokości ust dziecka wstążki, bibułki, serpentyny tak, aby unosiły się jak najwyżej,
- Dmuchanie ustami po blacie stołu lekkiej piłeczki, pomponika,
- Dmuchanie do buteleczek po olejkach do ciast,
- Dmuchanie świeczek,
- Dmuchanie najpierw przez jedną, a później przez drugą dziurkę noska,
Maluchowi na pewno spodobają się kolorowe chusteczki z motywami zwierząt lub bohaterów z bajek. Nawet najmniejsze postępy, a nawet samą motywację malucha do podejmowania działania należy pochwalić.
KIEDY DZIECKO NAUCZY SIĘ SZYBKO I ENERGICZNIE WYDMUCHIWAĆ POWIETRZE USTAMI PORA NA POWTÓRZENIE TYCH ZABAW – DMUCHANIE ZA POMOCĄ NOSA! Aby ułatwić wykonania ćwiczenia, można zasłonić dziecku usta, domknąć je, poprosić, aby samo zasłoniło sobie usta.
Naukę wydmuchiwania nosa dobrze jest rozpocząć, gdy dziecko jest zdrowe, nie ma kataru, nic nie przeszkadza w swobodnym przepływie powietrza zapewniając komfort i poczucie bezpieczeństwa, tak aby ta czynność higieniczna nie kojarzyła się z nieprzyjemnymi doświadczeniami. Nie należy wywierać na dziecku presji, aby nie zniechęcić do wykonywania ćwiczeń. Warto uświadomić maluchowi jak ważna jest ta umiejętność dla zdrowia i dobrego samopoczucia.
Należy pamiętać, iż dziecko powinno jak najwcześniej nauczyć się prawidłowo, samodzielnie wydmuchiwać nos, już po upływanie niemowlęctwa już około 18-24. miesiąca życia dziecko powinno podejmować próby wykonywania tej czynności higienicznej bez pomocy aspiratora czy nebulizatora. Zwykle trzyletnie dzieci potrafią już samodzielnie i właściwie wydmuchiwać katar.
W PRZYPADKU, GDY DZIECKO NIE POTRAFI SAMO WYSMARKAĆ KATARU Z NOSA, CZĘSTO MA OTWARTE USTA, CZĘSTO CHRAPIE PODCZAS SNU, ŚLINI SIĘ – WARTO NIEZWŁOCZNIE SKONSULTOWAĆ SIĘ Z LOGOPEDĄ, KTÓRY ZAPROPONUJE ODPOWIEDNIE ĆWICZENIA LUB ZALECI DODATKOWE KONSULTACJE NP. Z LARYNGOLOGIEM.
Opracowała: mgr Anna Prusak, neurologopeda