Wiele dzieci marzy o możliwość posiadania zwierzęcia domowego. Nic dziwnego. Chyba intuicyjnie czujemy, że kontakt ze zwierzętami ma na nas dobry wpływ.
Zwierzęta mogą przyczyniać się do łagodzenia skutków stresu, obniżają ciśnienie krwi
i przynoszą spokój swoim opiekunom. Podczas kryzysu emocjonalnego pomagają nam utrzymać kontrolę nad rzeczywistością. Opieka nad zwierzęciem może zapewnić poczucie celu i spełnienia oraz zmniejszać uczucie osamotnienia. Więź ze zwierzętami pogłębiamy wychodząc na spacery, które przynoszą ponadto wiele dobrego zarówno dla naszego zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. Bezpośredni kontakt ze zwierzęciem pozwala na wyciszenie się, odprężenie i poprawę ogólnego samopoczucia. Ponadto wpływa na niwelowanie poczucia osamotnienia oraz podnoszenie ogólnej wrażliwości. Towarzystwo zwierząt przyspiesza rekonwalescencję po przebytych chorobach, uspokaja osoby zestresowane, nadpobudliwe, cierpiące na depresję bądź apatię, poprawia ich wiarę we własne możliwości oraz obniża lęk przed kontaktami z innymi ludźmi i nowymi sytuacjami życiowymi. Kontakt dzieci ze zwierzętami sprzyja rozwojowi empatii, uczy tolerancji i odpowiedzialności, a także samoakceptacji. Nasz domowy pupil spełnia niejednokrotnie rolę prywatnego terapeuty, przyjaciela, kolejnego członka rodziny.
A co jeśli tę sielankę przerwie starość, choroba, śmierć zwierzęcia? Przychodzi nam wówczas zmierzyć się ze stratą i przeżyć żałobę. Żałoba stanowi naturalną reakcję człowieka na wydarzenie krytyczne, jakim jest śmierć. Oczywiście, to jak silne będą to emocje, zależy od wielu czynników (osobowościowych, dotychczasowych doświadczeń, siły relacji jaka łączyła nas ze zwierzęciem). Uczucia i zachowania towarzyszące żałobie to między innymi: smutek, lęk, gniew, poczucie winy, poczucie osamotnienia, poszukiwanie sensu życia.
Mogą pojawić się objawy związane z żałobą, takie jak m.in.: dolegliwości somatyczne (utrata apetytu, osłabienie), zaabsorbowanie wyobrażeniami o zmarłej osobie/zwierzęciu, poczucie, że widzi się i słyszy utraconą osobę, poczucie winy, irytacja, odczuwanie obecności innych jako drażniącej, pobudzenie, chaotyczne działania.
Już po tym krótkim opisie możemy sobie wyobrazić jakie to trudne. A co, jeśli żałoba dotyka dziecko? Wtedy to rolą bliskich dorosłych jest udzielenie pomocy w przeżyciu żałoby, przeprowadzeniu przez jej etapy, aż do zakończenia procesu żałoby.
Ważne zasady podczas pomagania dziecku w radzeniu sobie w procesie żałoby:
- koncentracja na uczuciach związanych z utraconą osobą/zwierzęciem i normalizacja doznań poprzez wyjaśnianie, że to co dziecko czuje jest naturalne,
- wspieranie procesu akceptowania bólu, samotności i poczucia opuszczenia,
- opanowanie lęku przed stratą zdrowia i śmiercią (własną lub innych członków rodziny) – szczególnie ważne u dzieci w wieku, w którym lęk przed śmiercią jest rozwojowy,
- stworzenie warunków i atmosfery do rozmowy i wyrażanie uczuć,
- okazywanie miłości i opieki, poświęcanie uwagi,
- zachęcanie do dzielenia się swoimi emocjami; pomoc w ich wyrażeniu i zrozumieniu
(w tym przyzwolenie na płacz jako naturalną reakcję na stratę).
Towarzyszenie i wspieranie pomoże dziecku w przekształceniu emocji trudnych
w energię do pozytywnych działań, zakończeniu procesu żałoby i (w zależności od tego, w co kto wierzy) by móc ze spokojem powiedzieć „do widzenia” lub „do zobaczenia”.
Opracowała: mgr Anna Romanowicz, psycholog