ADHD zwykle kojarzy się nam z zaburzeniami koncentracji uwagi i deficytami w tym zakresie. Może to być mylące, zważywszy na fakt, że ADHD to w rzeczywistości problem
z regulacją uwagi, a nie jej brakiem. U osób z nadpobudliwością psychoruchową występuje tzw. hiperfocus. Czym on jest?
Często słyszymy od rodziców, że dziecku z ADHD bardzo trudno jest skupić się na nudnych, przyziemnych zadaniach, ale potrafi wyjątkowo dobrze skoncentrować się na czynnościach, które go interesują. Hiperfocus to właśnie głęboka koncentracja na określonym temacie, zadaniu czy myśli. W tym stanie osoba jest zwykle nieświadoma wszystkiego, co się dzieje wokół. Jest ona całkowicie pochłonięta czynnością, którą się zajmuje. Hiperfokus zwykle dotyczy rzeczy, które dana osoba uważa za fascynujące np. gry komputerowe. Osoby z ADHD mają niewystarczająco aktywny układ nagrody, a np. gry zapewniają szybkie nagrody i powodują wydzielanie dopaminy. Mózg ma do nich słabość.
Nadmierne skupienie powoduje, że dana osoba nie zwraca uwagi na upływający czas i na sytuacje wokół siebie.
Przyczyn hiperfokusu należy upatrywać właśnie w obniżonym poziomie przekaźnika chemicznego, jakim jest dopamina. Odpowiada ona za odczuwanie przyjemności oraz motywację. Kiedy wykonuje się ekscytujące zadania, mózg poprzez wydzielanie dopaminy zostaje pochłonięty przez tę aktywność i trudno mu przejść do kolejnej, mniej interesującej.
Hiperfokus nie jest oficjalnym objawem ADHD. Może jednak powodować wiele trudności
i prowadzić do obsesji. Jego najczęstsze przejawy to utrata poczucia czasu, zaniedbywanie obowiązków, ignorowanie swoich potrzeb, nadmierne zajmowanie się szczegółami. Nie zapominajmy jednak, że hiperfokus może być również pomocny, jeżeli skierowany jest na coś konstruktywnego. Jeżeli dotyczy jakiegoś ważnego projektu czy zadania, jest to pozytywne zjawisko i może przyczynić się do sukcesu. Jeżeli osoba z ADHD będzie wykonywała czynność, którą ją interesuje, to może osiągnąć mistrzostwo i niebywałe rezultaty w tym zakresie. Warto przytoczyć słowa zawarte w artykule „Jak hiperfokus wpływa na osoby z ADHD” – niektóre z największych odkryć i wynalazków są wynikiem zdolności danej osoby do pozostania „w strefie”, skupienia i zanurzenia się w danej czynności przez wiele godzin”.
Literatura:
Medonet, Wydawnictwo Znak „Hiperfokus fascynuje naukowców. Pacjenci opisywali to jako rodzaj transu”
Dominika Musiałowska „Hiperfocus w ADHD i ASD czy hiperfiksacja?”
Diagnostyka Umysłu „Jak hiperfokus wpływa na osoby z ADHD”
Opracowała: mgr Aleksandra Flasz-Gębarowska, psycholog