„Im bardziej rzecz zrozumiała, tym łatwiej zatrzymać ja w pamięci;
im bardziej niezrozumiała, tym szybciej ulega zapomnieniu.”
– Baruch Spinoza
Pamięć to funkcja, a zarazem zdolność umysłu do przechowywania i odtwarzania informacji. Jest jedną z tych umiejętności układu poznawczego, dzięki któremu możemy uczyć się nowych rzeczy.
Pamięć to dynamiczny proces składający się z trzech elementów:
- KODOWANIA– musimy zobaczyć, usłyszeć lub poczuć nowy bodziec. Rejestrujemy te informacje, które wyróżnią się, zwrócą naszą uwagę. Dopiero gdy zarejestrujemy coś nowego w otoczeniu, rozpoczyna się etap zapamiętywania informacji. Pamięć krótkotrwała trwa od kilku do kilkudziesięciu sekund, a jej pojemność to około siedmiu (+/- 2) elementów. Z kolei pamięć długotrwała oznacza pamiętanie informacji i innych bodźców przez długi okres czasu.
- PRZECHOWYWANIA W PAMIĘCI DŁUGOTRWAŁEJ
- ODTWARZANIA Z PAMIĘCI – przywołujemy zakodowane fakty, gdy są nam potrzebne.
Kilka zasad, według których funkcjonuje nasza pamięć:
Efekt początku – to co jest na początku pamiętamy lepiej (np. początek lekcji, wiersza, itp.) niż środek materiału.
Efekt końca – informacje podawane na końcu danego odcinka czasu pamiętamy najlepiej.
Jak zapamiętać środek?
Całość materiału do nauczenia należy podzielić na małe odcinki, żeby było więcej „początków” i „końców”.
Skojarzenia – znacznie lepiej zapamiętujemy słowa, fakty, informacje kojarzące się z innymi – znanymi rzeczami (np. nowy, nieznany materiał można skojarzyć z filmem, z książką, itp.).
Wyjątkowość – automatycznie zapamiętujemy to, co się wyróżnia, jest dziwne, a nawet wyolbrzymione (w notatkach można zrobić jakiś rysunek, użyć odblaskowego koloru lub w inny sposób wyróżnić).
Powtórka – przeglądanie nauczonego i zrozumianego materiału w celu odświeżenia pamięci tzw. powroty muszą być sensownie rozłożone w czasie, aby mogły być zakodowane w pamięci długotrwałej (zaleca się 4-5 powrotów).
Ważność – naturalne jest to, że z większą łatwością zapamiętujemy informacje, które są dla nas ważne, jakby „same zostawały nam w głowie”. W przypadku spraw dla nas ważnych, motywacja wewnętrzna jest na tyle silna, że koncentracja osiąga bardzo wysoki poziom. Zatem zapamiętywanie jest tym trwalsze, im większa chęć i głębsze przekonanie o potrzebie zapamiętania.
Przerwa – między powtórzeniami należy dać sobie czas, aby mózg „miał czas” utrwalić ten schemat między neuronami. Nasza koncentracja spada po kilkunastu, kilkudziesięciu minutach uczenia się. Wtedy nauka jest nieskuteczna. Wystarczy kilka minut przerwy, aby powtórnie uzyskać wyższy poziom koncentracji i móc wrócić do nauki.
Nauka powrotów, czyli jak powtarzać, żeby zapamiętać?
- Najpierw trzeba dobrze zrozumieć uczony materiał!
- Powtarzać należy głośno.
- Powtarzać należy często.
- Ostatnie powtórzenie – wieczorem (w przeddzień np. sprawdzianu, na który się uczymy).
- Jeśli się da – tworzyć rymy, wystukiwać rytm.
- Zapamiętywanie musi przebiegać aktywnie (notowanie, rysowanie, tłumaczenie komuś innemu). Najlepiej włączyć do uczenia się i zapamiętywania całe ciało. Można to zrobić odgrywając partie materiału przeznaczone do nauczania. Niektóre przedmioty, jak na przykład historia, umożliwiają odgrywanie wielu scen, jak w teatrze. Zdarzenie po zdarzeniu można opowiedzieć akcję, grając poszczególne osoby, odtwarzając ich zachowanie, sposób poruszania się, itp. Warto wczuć się dobrze w rolę odgrywanych osób, poczuć, co one mogły czuć w takich okolicznościach.
- Dobry nastrój sprzyja zapamiętywaniu!!!
Jeśli zdecydujesz się w sposób świadomy wykorzystać tą wiedzę na temat pamięci i zapamiętywania, możesz mieć pewność, że Twoja nauka będzie o wiele bardziej efektywna.
Powodzenia!
Źródło: „Sekrety superpamięci”, Harry Lorayne
Opracowała: mgr Anna Romanowicz, psycholog